2006/04/30

"o organizacji armji austriackiej"


Przedstawiam fragment "Notatki o organizacji armji austrjackiej" wydanej nakładem Wydziału II (szkolnego) P.O.W.

Jeśli kogoś zainteresuje tematyka przedstawiona w notatce polecam książkę Stefana Dąbrowskiego "Walka o rekruta polskiego pod okupacją".

===

Podany W tomie I „Przeglądu Wojskowego" zarys organizacji armji aiistrjackiej i innych, oparty na opublikowanych źródłach, mógł służyć jedynie za schemat ogólnych zasad organizacji.

Poznanie obecnego jej stanu wymaga uzupełnień.

Wojna zmieniła bardzo wiele. Począwszy od podstaw i zasad organizacji aż do szczegółów tyczących poszczególnych rodzajów broni przystosowano wszystko do wymagań toczącej się obecnie wojny.

Ogólne podstawy. Sama zasada terytorjalna uzupełniania oddziałów została silnie zachwiana. Czasowa utrata różnych okręgów rekrutacyjnych (Galicja, południowy Tyrol) zmusiła do uzupełniania strat z okręgów obcych, mających największy materjał ludzki. Niemożność użycia pewnych narodowości na każdym froncie wojennym (Czesi, Rusini, Włosi)-skłoniła do celowego mieszania różnych narodów W obrębie pułków. Wreszcie ogromna ilość nowych formacji spowodowała, że mieszano W nich najrozmaitsze okręgi rekrutacyjne. Wskutek tych faktów oddziały dzisiejsze nie stanowią jednolitych mas jakie były przewidywane W czasie pokoju i trudno dziś spotkać pułki zupełnie polskie, niemieckie, czy czeskie.

Także wybitna w czasie pokoju różnica między wojskiem czynnem, rezerwowem i pospolitem ruszeniem dziś prawie nie istnieje. Liczne bardzo-straty w początkach wojny (Kraśnik, Lublin) zmusiły do nagłego zapełnienia luk; rzucono materjał najbliższy pod ręką. Przewidywane W pokoju tworzenie znacznych oddziałów pospolitaków okazało się niepraktyczne, o ile oddziały te mają być użyte na froncie. Z drugiej zaś strony Wielkość zdobytych obszarów i potrzeba wojsk etapowych, zmuszały do wydzielenia elementów słabych fizycznie lub niepewnych Przebrano więc cały materjał bez względu na klasyfikację (czynny, rezerwa, pospolitak) i stworzono formacje mieszane. Dziś istnieją formacje pospolitego ruszenia, które Według składu swego są Właściwie oddziałami rezerwowymi i na odwrót formacje czynne z większością pospolitaków. Wskutek długotrwałości wojny musiano materjał ludzki jak najekonomiczniej zużytkować. Z oddziałów wszystkich broni wybrano młody, a mniej ważny materjał (woźnicy, służący oficerscy, sanitarjusze i t. p.), wcielono go w oddziały bojowe i zastąpiono materjałem starym. Aby umożliwić rozwój przemysłu wojennego wybrano z frontu rzemieślników — i znów zastąpiono materjałem słabszym. Nawet rodzaje broni zostały pomieszane. Straty w korpusie oficerskim piechoty spowodowały przenoszenie oficerów kawalerji, artylerji, taboru do piechoty i oddziałów karabinów maszynowych. Podobnie z kolumn amunicyjnych i taborów wymieniano wszystkich zdolnych do służby frontowej żołnierzy, dając wysłużonych kawalerzystów do formacji artylerji, a żołnierzy piechoty — jako woźniców z kozła — do taborów.

Jeśli — czego się należy spodziewać — zostanie w Austrji Wprowadzony za przykładem Niemiec powszechny obowiązek służby cywilnej, wymieszanie owo będzie jeszcze większe. Początki tego Widać już w oddziałach robotników cywilnych, w taborach etapowych, mających tylko nadzór wojskowy.

Dzięki tym Wszystkim zarządzeniom udało się rozwinąć do niebywałej wysokości przemysł wojenny, zwłaszcza amunicyjny, prócz tego pokonać trudności zarządu terenów okupowanych i uruchomienie ogromnej sieci kolejowej — a Wreszcie umożliwiło to wystawienie bardzo znacznej ilości nowych formacji.

Podoficerska Szkoła Kulomiotów

W dniu 12 lutego 1919 roku sekcja I Departamentu Szkolnictwa wojskowego przedstawiła do zaopiniowania referat ppor. Kalinowskiego „o niezbędności stworzenia oficerskich kursów kulomiotów i podoficerskiej szkoły kulotmiotów”.

Szkoła ta miała mieć taki sam program jak kurs oficerski w piechocie, z tym jednak wyjątkiem że rozłożony by był na 3 miesiące. Zwiększono by także ilością godzin strzelania, co odpowiadało by profilowi szkoły. Kursy dla oficerów planowano usytuować w Warszawie. Absolwencie do rangi majora włącznie mieli by służyć przy kulomiotach, lub jako instruktorzy na kursie podoficerskim. W zamyśle autora każdy "pułk kulotmiotaczy" miał odsyłać na poszczególne kursy po ośmiu "kulomiotaczy", z czego po kursie wracało by do pułku tylko czterech. Pozostali mieli być oddelegowani do tworzenia modelowego pułku kulomiotów. Projekt ppor. Kalinowskiego został w całości odrzucony. Trudno było bowiem znaleźć uzasadnienie dla tworzenia takiego elitarnego pułku kulomiotów. Natomiast zapotrzebowanie na obsługę karabinów maszynowych i instruktorów KM w pułkach było ogromne. Jak wiemy odpowiedzią na te problemy była Centralna Szkoła Karabinów Maszynowych i Broni Specjalnych wywodząca się z Obozu Szkół Podoficerskich w Dęblinie.

2006/04/19

Centralny Kurs Majstrów Podkuwaczy


Centralny Kurs Majstrów Podkuwaczy był to 6-miesięczny kurs przy Szkole Podoficerów Zawodowych Służby Weterynaryjnej w Warszawie. Przeznaczony był dla podoficerów, kandydatów na zawodowych majstrów podkuwaczy. Na poszczególne kursy przymowano około 60 kandydatów. Pochodzili oni ze wszystkich broni i służb, ze szczególnym uwzględnieniem kawalerii i służby taborów. Absolwenci kursu, po złożeniu egzaminu, nabywali państwowe upawnienia zawodowe przewidziane dla osób trudniących się zawodowo kuciem koni.

Kursanci tworzyli osobną kompanię Szkoły Podoficerów Zawodowych Służby Weterynaryjnej. Jej dowódcą był kpt. E. Łukasiewicz. Wśród wykładowców kursu należy wymienić jeszcze por. W. Cebrowskiego

Kierownikiem kursów był majster podkuwacz major Stanisław Dowigałło

2006/04/15

Polsko-Włoska współpraca wojskowa w II RP


Jest to fragment artykułu który opublikowałem pod tytułem "Z ziemi polskiej do włoskiej", Wojna! nr 7/2004



W 1938 roku ppłk. Marian Romeyk, ówczesny polski attache wojskowy przy polskiej ambasadzie w Rzymie odpowiedzialny był za staże wojskowe polskich oficerów w jednostkach włoskich. Sprawozdanie z tych stażów, przesłane do szefa wydziału II Sztabu Głównego, postanowiliśmy opublikować październikowym numerze jako że stanowi ciekawy wkład do tematu polsko-włoskiej współpracy wojskowej w okresie międzywojennym.


Staże o których mowa, a które bardziej należało by nazwać wizytacjami początkowo odbyć miały się w dziewięciu jednostkach wojskowych. Pierwszą z nich była, wizytowana przez mjr. Franciszka Skibińskiego, "dywizja szybka". Jak wspomina w swoich pamiętnikach Skibiński, do włoch udał się w lipcu 1938 roku. W ramach stażu w Prima Divisione Celere Eugenio di Savoia odwiedził nieco więcej jednostek, jak wspomina to raport. Fatycznie najwięcej, bo 14 dni, ze swojego miesięcznego pobytu Skibiński spędził w Piemonte Reale Cavalleria; do którego pracy odniósł się raczej krytycznie. Negatywnie ocenił od dyscyplinę w pułku. Konie w pułku jego zdaniem były zbyt chude, a sprzęt zaniedbany. Konie były osiodłane w sposób dowolny, elementy oporządzenia pokryte rdzą, a "juki spakowane jak cygańskie tobołki". Skibiński ponadto spędził czas w jednostce bersaglierów1, gdzie zaciekawi go pułk cyklistów.2


Niespełna dwa tygodnie we włoskich formacjach czołgów spędził kpt. Gilewski. Wizyta ta może wydać się ciekawa w świetle nawiązanej już wcześniej współpracy między polską a włochami w dziedzinie broni pancernych. Produkowano bowiem w polsce tankietki napędzane włoskimi silnikami fiata. Niestety w okresie omawianych stażów projekt ten był już zaniechany.


Udzial polskiego oficera w ćwiczeniach doświadczalnych piechoty włoskiej został odwołany. Odmówiono także udziału w ćwiczeniach z miotaczmi ognia we włoskim Centrum Wyszkolenia Piechoty. Wydaje się to być postawą conajmniej niekoleżeńską w świetle wcześniejszej wizyty z kwietnia 1935 roku, kiedy to w Włosi gościli z wizytą w Polsce. Gościli wtedy między innymi w Centrum Wyszkolenia Piechoty. Dla sprawiedliwości należy jednak dodać, że następna włoska wizyta miała prawodpodobnie i pozytywne skutki. 12 października 1935 misja królestwa Italii gościła bowiem w zarządzie głównym Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP). Następnie doszło do rewizyty Zarządu we Włoszech. Należy domniemywać, że wytworzyło to atmosferę przychylności dla Polsaków w kręgu Włoskich sił obrony przeciwlotniczej. W swoim raporcie ppłk. Romyko wspomina, że mjr. Zaręba i kpt. Mordasiewicz spotkali się ze szczególną przychylnością podczas wizytowania włoskich jednostek obrony przeciwlotniczej.


Chronicznymi problemami były także naznaczona świerza, polsko-włoska współpraca lotnicza. Dokładnie trzy miesiące przed powstaniem raportu strona polska podpisała umowę o zakup 6 wodnopłatów torpedowo-bombowych CANT Z-506B "Airone" z w Włoskimi zakładami Cantieri Riuniti dell Adriatico z Monfalcone koło Triestu. W świetle raportu ppłk. Romeyki widać, że wizyta polaków we włoskich jednostkach lotniczych nie była mile widziana. Dodatkowo w sierpniu 1939, tuż przed rozpoczęciem wojny strona włoska włamała się do magazynów polskiej komisji odbiorczej w Monfalcone i sfotografowała urządzenia radiopelegnatora W.2.L/N. Do wybuchu wojny oddali jedynie jeden z pośród 6 zamówionych samolotów, dodatkowo utrudniając jego przetransportowanie do polski. W efekcie strona polska zmuszona była z tajemnicy uciec samolotem do kraju.3


W wnioskach ogólnych raportu dostrzec można problemy wynikające z pragmatyki tego typu wyjazdów. Bariera językowa i krótkotrwały charakter wizyty uniemożilwiające w pełni skorzystać z możliwości tego typu współpracy wojskowej kazały autorowi raportu wysunąć wnioski o dopracowanie tych kwestii. Sporną wydaje się być kwestia uposarzenia jakim dysponowali Polscy oficerowie. Romeyko wspomina o niskich dietach. W swoich pamiętnikach Skibiński wskazuje na fakt, iż wszystkie poniesione koszty bez konieczności udokumentowania były zwracane. W świetle wspomnień innych polskich oficerów przebywających służbowo za granicą należy przyznać prawdę autorowi raportu4.


Co ciekawe ppłk. Romeyko w raporcie mówi o małej liczbie odznaczeń polskich wśród oficerów włoskich. Informacja ta wydaje się być nieco zaskakująca w świetle danych statystycznych z których wynika, że włosi stanowili czwartą najliczniejszą grupę narodowościową wśród odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski - w liczbie 436 nadań5.


Jako, że raport powstał na niecały rok przed wybuchem wojny, a rozpoczącie starań o zezwolenie na odbycie następnego stażu sugerowane było na styczeń 1939, należy przypuszczać, że była to ostatnia tego typu wizytacja.



Przypisy


1 Bersaglier- strzelec wyborowy


2 F. Skibiński “Ułańska młodość 1917-1939”, Warszawa 1989


3 A. Olejko “Morski Dywizjon Lotniczy”, Pruszków 1992


4 Komandor Pławski wspomina w swoich pamiętnikach, że gdyby nie pomoc teścia ciężko było by mu z diety finansować swoje służbowe pobyty we Francji.(E. Pławski “Fala za falą... - Wspomnienia dowódcy ORP 'Piorun' ”, Gdańsk 2003


5 S.Oberleitner “Polskie ordery i odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705-1990” Zielona Góra 1992

31 Pułk Artylerii Lekkiej


Geneza pułku związana jest z dywizjonem ćwiczebnym, który był usytuowany przy Obozie Szkół Artylerii. Składały się na niego baterie pułków odsyłane do Obozu na szkolenie. Z czasem dywizjon przemianowano na Grupę Manewrową, w składzie 2 dywizjonów po 2 baterie.

Pułk został powołany do życia rozkazem II wiceministra spraw wojskowych gen Kazimierza Fabrycego z 16.XII.1927. Stanowił on część nowo utworzonego Centrum Wyszkolenia Artylerii i sprawował funkcje pomocnicze w prowadzeniu nauki przez Centrum. Stąd też wynikała jego pierwsza nazwa Pułk Manewrowy Artylerii. Pułk był samodzielny pod względem ewidencyjnym, administracyjnym, szkoleniowym i mobilizacyjnym. Komendantowi Centrum podlegał jedynie służbowo.

Pułk został zorganizowany już w styczniu 1928, a w jego skład wchodziły:

# drużyna dowódcy pułku

# pluton łączności pułku

# 1 dywizjon armat

* 1 bateria armat - utworzona z 8 baterii 8 PAP

* 2 bateria armat - utworzona z 6 baterii 16 PAP

* 5 bateria armat - utworzona z 8 baterii 4 PAP

* 6 bateria armat - utworzona z 8 baterii 15 PAP

# 2 dywizjon armat

* 3 bateria armat - utworzona z 6 baterii 10 PAP

* 4 bateria armat - utworzona z 6 baterii 17 PAP

# 3 dywizjon haubic

* 1 bateria haubic

* 2 bateria haubic

* 3 bateria haubic

Tak ustalona organizacja szybko uległa zmianie. 2 dywizjon przemianowano na 1 i pozostawiono do dyspozycji Szkoły Podoficerów Zawodowych Artylerii. Organizacja Pułku została uwieńczona przesunięciem pułku do linii bojowej dnia 25.VII.1928. Data ta od 1932 stanowiła święto pułkowe. 1.I.1932 ostatecznie zmienił nazwę na 31 Pułk Artylerii Lekkiej. Od 15.XII.1935 pułk dysponował baterią szkolną. Została ona utworzona z jednej z baterii 22 PAL. Kolejne duże zmiany organizacyjne nastąpiły w pułku 30.IV.1937, od kiedy to pułk składał się z:

# drużyny dowódcy pułku

# plutonu gospodarczego pułku

# baterii łączności pułku

# kwatermistrzowstwa pułku

# 1 dywizjonu

* 1 bateria armat

* 2 bateria armat

* 1 bateria haubic

* 2 bateria haubic

* 3 bateria haubic

# 2 dywizjonu

* 4 bateria armat

* 5 bateria armat

* 4 bateria haubic

* 5 bateria haubic

* 6 bateria haubic

Pułk zajmował koszary w Forcie Kniaziewicza w Podgórzu i koszary im. Bema na Mokrem.


W pułku czynna była biblioteka oficerska i biblioteka żołnierska. Ponadto działała orkiestra i chór, a kadra udzielała się w Wojskowym Klubie Sportowym "Gryf" i wojskowych zawodach sportowych. Od lutego 1928 pułk organizował własną komunikację między Toruniem, a Podgórzem. Początkowo konną, a od 1930 samochodową.

Dowódcy pułku

# mjr Włodzimierz Arwaniti (p.o. dowódcy) - 22.XII.1927-1928

# ppłk Maksymilian Landau - 13.II.1928-1932

# ppłk Zdzisław Latawiec (p.o. dowódcy) - 28.V.1932-1936

Bibliografia

# Piotr Zarzycki, 31 Pułk Artylerii Lekkiej, Pruszków 1996

# Szkoła Podchorążych Artylerii - ku uczczeniu dziesięciolecia - 1923-1933, Toruń 1933

# rozkaz "Organizacja pułku manewrowego artylerji"

# pamiątki po mjr Kazimierzu Singerze

# płk Zygmunt Karasiński - 7.V.1936-IX.1939

2006/04/12

Gen. bryg. Edward Gruber

Edward Gruber - Generał brygady Wojska Polskiego w korpusie sądowym. Urodził się 16 sierpnia 1875 w Brodach. Edukację odbierał w gimnazjum we Lwowie i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, który ukończył w 1899 roku. Po ukończeniu studiów pracował w Austro-Węgierskim sądownictwie jako prokurator.

+ Służba w wojsku

* 1898 - służba zasadnicza w armii Austro-Węgierskiej

* 1914 - 1918 - powołany do wojska służy przez cały okres wojny jako sędzia w sądach polowych armii Austro-Węgierskiej

* III.1919 - 5.I.1922 - szef wydziału w Departamencie Wojskowo-Prawnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.

* VI.1920 - 1925 - p.o. prokuratora, a następnie prokurator Najwyższego Sądu Wojskowego

* 5.I.1922 - 25.I.1925 - wykładowca Wyższej Szkoły Wojennej

* wiosna 1925 - V.1926 - Szef Departamentu Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Naczelny Prokurator Wojskowy.

* V.1926 - przejście w stan spoczynku po przewrocie majowym

Po przejściu w stan spoczynku praktykował jako adwokat w Warszawie. Zmarł 19.X.1945 w Warszawie, gdzie został pochowany na cementarzu na Powązkach.
W części publikacji błędnie przypisuje mu się prezesowanie Polskiej Kasie Oszczędności. Prezesem PKO był Henryk Gruber.

+ Awanse

* 1989 - podporucznik rezerwy sądownictwa wojskowego

* 1919 - major

* VI.1920 - pułkownik

* 10.VII.1923 - generał brygady

+ Ordery i odznaczenia

* Order Odrodzenia Polski 3 klasy

* Krzyż Walecznych

Gen. bryg. Józef Daniec

Józef Daniec - Generał brygady Wojska Polskiego w korpusie sądowym. Urodził się 1 maja 1880 w Bochni. Edukację odbierał w gimnazjum w Bochni i na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w 1910 roku. W latach 1912-1914 był członkiem Związku Strzeleckiego w Rzeszowie, w ramach którego ukończył kurs oficerski. Wraz z utworzeniem się Legionów, wstąpił w ich szeregi.

+ Służba w wojsku

* VIII.1914 - 1916 - służba w Legionach Polskich: 2 Pułku Piechoty, artyleria II Brygady, szef sądu Komendy Legionów.

* 1916 - 1919 - w związku z kryzysem przysięgowym przechodzi do pracy cywilnej

* 24.I.1919 - 22.VIII.1924 - Szef Sądu Wojskowego Okręgu Generalnego Warszawa

* 22.VIII.1924 - 27.V.1926 - sędzia Najwyższego Sądu Wojskowego

* 27.V.1926 - XII.1931 - Szef Departamentu Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Naczelny Prokurator Wojskowy.

* 1928 - inicjator powołania Wojskowego Przeglądu Prawniczego

* 31.III.1933 - przejście w stan spoczynku

W 1939 przedostał się na Węgry, gdzie był internowany. Po wojnie osiedlił się we Francji, gdzie zmarł 21.I.1958 i został pochowany na cmentarzu w Le Luc en Provence.

+ Awanse

* 1914 - podporucznik audytor

* 1916 - kapitan audytor

* 1919 - major korpusu sądowego

* 1919 - major korpusu sądowego

* 1.VII.1923 - generał brygady

+ Ordery i odznaczenia

* Order Odrodzenia Polski 3 klasy

* Order Odrodzenia Polski 4 klasy

* Krzyż Niepodległości

* Krzyż Walecznych - trzykrotnie

* złoty Krzyż Zasługi

Gen. bryg. Kamil Seyfried

Kamil Jan Seyfried - generał brygady Wojska Polskiego w korpusie sądowym. Doktor nauk prawnych. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 2 stycznia 1872 we Lwowie. Pochodził z rodziny oficera austriackiego Kamila Dominika Seyfrieda i Aurelii Seyfried z domu Heidrich. Ożeniony z Hildegardą Hintergruber. Miał syna Kamila, urodzonego w 1906.

Edukację odbierał w IV gimnazjum we Lwowie i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, który ukończył w 1897 roku. Na wydziale zainicjował utworzenie Towarzystwa Filomatów, któremu przewodniczył. Pierwszy magister japonistyki Uniwersytetu Warszawskiego z 1931 roku. (zarazem jedyny przed 1939 rokiem) Wraz z ukończeniem studiów, wstąpił do amrii austriackiej.

+ Armia Austriacka

* 1894 - 11 Pułk Artylerii

* 1897 - 1913 - audytor w Sądzie Garnizonowym w Czerniowicach, 30 Pułku Piechoty, 17 Pułku Piechoty, 10 Pułku Piechoty

* V.1913 - VIII.1914 - audytor Sądu Garnizonowego, a zarazem Sądu Dywizyjnego w Przemyślu

* VIII.1914 - 1915 - kierownik Sądu Polowego twierdzy Przemyśl

* 1915 - 3.V.1918 - w niewoli rosyjskiej

+ Wojsko Polskie

Po ucieczce z niewoli wstąpił do Wojska Polskiego.

* 22.XI.1918 - V.1919 - kierownik Sądu Polowego we Lwowie; uczestnik obrony Lwowa

* V.1919 - I.1922 - szef Wojskowego Sądu Okrędowego w Lublinie

* I.1922 - VI.1924 - sędzia Najwyższego Sądu Wojskowego

* VI.1924 - 30.IV.1925 - Szef Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych

* 30.VI.1925 - przejście w stan spoczynku

W wojsku wysoko oceniany. Po przejściu w stan spoczynku, do 1939 roku, Kamil Seyfried praktykował w Warszawie jako adwokat i obrońca wojskowy. Po 1926 także kierownik administracji Funduszu Kwaterunku Wojskowego. Doświadczenie to pozwoliło mu po wojnie zatrudnić się w warszawskiej administracji mieszkaniowej. Zmarł 12.IV.1960 i został pochowany na cmentarzu na Powązkach.

+ Awanse

* 1896 - podporucznik

* 1897 - porucznik

* 1897 - kapitan

* 1919 - major

* 1922 - zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem od 1.VI.1919

Gen bryg Aleksander Pik

Generał brygady Wojska Polskiego w korpusie sądowym. (Odz: OOP 3 kl.) Urodził się 10 maja 1973 w Łodzi. Ożeniony z Reginą Marszałek. Edukację odbierał w gimnazjum w Kaliszu i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, który ukończył w 1896 roku. Jednak już wcześniej wstąpił do armii rosyjskiej. Służba wojskowa w armii rosyjskiej i polskiej wypełniła większość jego kariery zawodowej. Mimo to 1922 roku został zaopiniowany przez Józefa Piłsudskiego jako nieprzydatny w Armii. Z punktu widzenia czasu i w świetle dokonań gen Pika, ocena taka wydaje się być błędna.

+ Armia Rosyjska

* 1891 - 1902 - Pułk Dragonów

* 1902 - 1908 - korpus sądownictwa marynarki wojennej

* 1893 - ukończył Szkołę Kawalerii w Twerze

* 1908 - 1917 - szef Wydziału Ustawodawczego w Głównym zarządzie Sądownictwa Morskiego

Od czerwca 1917 pracuje w Ministerstwie Sprawiedliwości Rosji.

+ Wojsko Polskie

Do wojska polskiego wstąpił 20.XI.1918 w stopniu generała podporucznika.

* XII.1918 - dowódca 20 Pułku Piechoty

* I.1919 - VI.1924 - Szef Departamentu Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Naczelny Prokurator Wojskowy.

* VII.1924 - VI.1926 - prezes Najwyższego Sądu Wojskowego

* 30.IV.1927 - przejście w stan spoczynku

Od 1930 roku był adwokatem w Warszawie. Zmarł 20.X.1943 w Warszawie i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.

+ Awanse

* 1892 - podporucznik

* 1896 - sztabsrotmistrz

* 1915 - generał major

* 20.XI.1918 - generał podporucznik

* 1.VI.1919 - generał brygady

Obsada personalna Departamentu Sprawiedliwości M.S.Wojsk. II RP

Poniżej prezentuję obsadę personalną Departamentu Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych. Lista posegregowana jest według kolejności stanowisk, a następnie według daty pełnienia funkcji. Niestety lista nie jest na chwilę obecną kompletna. Wynika to z braku źródeł. Jednak w miarę możliwości będę ją systematycznie uzupełniał. Drugim problemem jest nieścisłość źródeł. Rozbieżności sięgają niekiedy i dwóch lat, dlatego będę podawał przy nazwiskach wszystkie daty, jakie pojawiły się w źródłach.

Szefowie Departamenu

- gen Aleksander Pik (1.I.1919 - VI.1924)

- gen Kamil Seyfried (VI.1924 - 30.IV.1925)

- gen Edward Gruber (25.I.1925 - V.1926)

- gen Józef Daniec (27.V.1926 - XII.1931)

- gen Teofil Karol Maresch (1.I.1932 - IX.1939)

Rozbieżność w datach przy zmianie gen Seyfrieda na gen Grubera, wynika z oparcia się na dwóch źródłach.

Zastępcy Szefów Departamentu

- Jan Grzegorz Rzymowski (XII.1918 - 1923)

- mjr/gen Emil Franciszek Mecnarowski (IX.1923 - 1930)

- płk Mikołaj Kostecki (26.III.1931 - 20.III.1932)

- ppłk Teofil Karol Maresch (V.1932 - XII.1932)

- płk Marjan Buszyński (1933 - )

2006/04/10

Kodeks Karny Wojskowy z 1932 r


Poniżej prezentuję treść Kodeksu Karnego Wojskowego wprowadzonego rozporządzeniem Prezydenta RP z 21 października 1932 roku. (Dz.U. 1932 nr 91 poz. 765)



CZĘŚĆ OGÓLNA
KODEKSU KARNEGO WOJSKOWEGO


Rozdział I - Przestępstwa wojskowe.


Art. 1. Przestępstwem wojskowem jest czyn zabroniony pod groźbą kary w części szczególnej kodeksu karnego wojskowego.


Art. 2. Przestępstwa wojskowe, zagrożone karą śmierci lub więzienia powyżej lat pięciu, są zbrodniami wojskowemi, zagrożone zaś innemi karami zasadniczemi, są występkami wojskowemi.



Rozdział II - Zakres mocy obowiązującej kodeksu karnego wojskowego.


Art. 3. § 1. Kodeks karny wojskowy ma zastosowanie do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej.


§ 2. Do innych osób mają zastosowanie przepisy kodeksu karnego wojskowego w przypadkach prawem określonych.


Art. 4. Do przestępstw, skierowanych przeciw osobie lub dobru żołnierzy państwa sprzymierzonego, w czasie pełnienia wspólnej służby, stosuje się, w razie poręczonej wzajemności, również przepisy kodeksu karnego wojskowego.


Art. 5. Kodeks karny wojskowy ma zastosowanie do przestępstw wojskowych, popełnionych zagranicą, niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa.



Rozdział III - Zakres mocy obowiązującej kodeksu karnego powszechnego.


Art. 6. § 1. Przepisy części ogólnej kodeksu karnego z 1932 r. mają zastosowanie do przestępstw wojskowych, oraz do ściganych przed sądami wojskowemi przestępstw pospolitych, ze zmianami zawartemi w kodeksie karnym wojskowym.


§ 2. Do przestępstw pospolitych, popełnionych przez żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, ma zastosowanie kodeks karny z 1932 r. oraz inne przepisy karne, obowiązujące w stolicy.


Art. 7. Odpowiedzialności karnej za przestępstwa urzędnicze ulega żołnierz, wykonywujący zlecone czynności w zakresie zarządu wojska lub marynarki wojennej.


Art. 8. Ściganie żołnierza za przestępstwo, przewidziane w art. 204 i 205 kodeksu karnego z 1932 r., popełnione względem żołnierza w czynnej służbie wojskowej, następuje z urzędu, bez wniosku pokrzywdzonego.


Art. 9. § 1. Nie podlega karze żołnierz, który dopuszcza się czynu, będącego wykonaniem rozkazu w sprawach służbowych.


§ 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania, jeżeli:


a) przestępstwo wynikło wskutek przekroczenia rozkazu, albo


b) sprawca wiedział o tem, że rozkaz dotyczył czynu, stanowiącego zbrodnię lub występek.


W powyższych przypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 10. § 1. Nie podlega karze żołnierz, który działa w przypadku ostatecznej potrzeby, w celu wymuszenia niezbędnego posłuchu dla swego rozkazu, do którego wydania był uprawniony, a w szczególności, który w braku innych środków do utrzymania niezbędnego posłuchu, zmuszony był użyć broni przeciw podwładnemu, stawiającemu mu czynny opór.


§ 2. W razie przekroczenia tych granic, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 11. § 1. Jeżeli przełożony nakłania podwładnego do popełnienia przestępstwa lub podwładnemu do popełnienia przestępstwa udziela pomocy, to choćby przestępstwa nie usiłowano dokonać, sąd nie może przełożonego uwolnić od kary.


§ 2. Podżegacza lub pomocnika do przestępstwa wojskowego, choćby przestępstwa nie usiłowano dokonać, sąd nie może uwolnić od kary.


Art. 12. § 1. Zasadniczemi karami za przestępstwa wojskowe są:


a) kara śmierci,


b) więzienie,


c) twierdza,


d) areszt wojskowy.


§ 2. Jeżeli przestępstwo wojskowe popełniono z chęci zysku, sąd obok kary pozbawienia wolności wymierza grzywnę, chyba że skazanie na grzywnę nie byłoby celowe.


Art. 13. § 1. Kara twierdzy trwa najmniej 2 tygodnie, najwyżej 12 miesięcy.


§ 2. Karę twierdzy wymierza się w tygodniach i miesiącach.


§ 3. Miesiące liczą się według czasu kalendarzowego, tydzień przyjmuje się za 7 dni.


Art. 14. Orzeka się następujące rodzaje aresztu wojskowego:


a) areszt wojskowy zwykły,


b) areszt wojskowy obostrzony.


Art. 15. § 1. Kara aresztu wojskowego trwa najmniej jeden dzień, najwyżej sześć tygodni.


§ 2. Karę aresztu wojskowego wymierza się w dniach i tygodniach. Tydzień przyjmuje się za 7 dni, dzień za 24 godziny.


Art. 16. Kary aresztu wojskowego obostrzonego nie stosuje się do oficerów w stopniu majora, równorzędnym lub wyższym.


Art. 17. W razie nieściągalności grzywny lub w razie, gdyby jej ściągnięcie narażało skazanego na ruinę majątkową, sąd nie zamienia grzywny na wykonywanie pracy, lecz, zamienia grzywnę na areszt lub więzienie, wedle postanowień zawartych w kodeksie karnym z 1932 r.


Art. 18. Prócz kar dodatkowych, przewidzianych w kodeksie karnym z 1932 r., sądy wojskowe stosują do żołnierzy następujące kary dodatkowe:


a) wydalenie z wojska lub z marynarki wojennej,


b) degradację,


c) wydalenie z korpusu oficerskiego.


Art. 19. Wydalenie z wojska lub z marynarki wojennej obejmuje utratę stopnia wojskowego, rozwiązanie wojskowego stosunku służbowego, utratę orderów, odznaczeń i oznak zaszczytnych, oraz trwałą niezdolność do powtórnego wstąpienia do wojska i marynarki wojennej.


Art. 20. Degradacja obejmuje utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowca.


Art. 21. Wydalenie z korpusu oficerskiego obejmuje utratę stopnia wojskowego i rozwiązanie wojskowego stosunku służbowego.


Art. 22. § 1. Wydalenie z wojska lub z marynarki wojennej sąd orzeka przy karze śmierci i więzienia dożywotniego, oraz przy karze więzienia powyżej 5 lat.


§ 2. Wydalenie z wojska lub z marynarki wojennej sąd może orzec przy karze więzienia powyżej 3 lat.


Art. 23. § 1. Degradację starszych szeregowców i podoficerów sąd orzeka:


a) przy orzeczeniu utraty praw publicznych lub obywatelskich praw honorowych, albo zarządzeniu środka zabezpieczającego, z wyjątkiem przypadków, przewidzianych w art. 79, 80 i 85 kodeksu karnego z 1932 r.,


b) przy karze pozbawienia wolności powyżej 1 roku,


c) przy karze więzienia za występek popełniony z chęci zysku.


§ 2. W innych przypadkach skazania starszych szeregowców i podoficerów za zbrodnię, albo skazania za występek wojskowy, albo za występek popełniony z chęci zysku lub innych niskich pobudek, sąd może orzec degradację.


Art. 24. Przepisów art. 22 § 1 oraz art. 23 § 1 lit. b) nie stosuje się, gdy kara pozbawienia wolności przekracza czasokresy, przewidziane w tych przepisach, z powodu wymierzenia kary zastępczej.


Art. 25. § 1. Wydalenie z korpusu oficerskiego sąd orzeka w przypadkach, w których co do starszych szeregowców i podoficerów degradacja jest nakazana.


§ 2. Wydalenie z korpusu oficerskiego sąd może orzec w przypadkach, w których co do starszych szeregowców i podoficerów degradacja jest dopuszczalna.


Art. 26. § 1. Skazanie przez sąd powszechny żołnierza na karę, wymienioną w art. 22 § 1, pociąga za sobą z mocy samego prawa wydalenie z wojska lub z marynarki wojennej.


§ 2. Skazanie przez sąd powszechny żołnierza, posiadającego stopień starszego szeregowca lub podoficera, na karę, wymienioną w art. 23 § 1 lit. a), c) lub na karę więzienia powyżej 1 roku, pociąga za sobą z mocy samego prawa degradację.


§ 3. Skazanie przez sąd powszechny żołnierza, posiadającego stopień oficerski, na karę, wymienioną w art. 23 § 1 lit. a), c) lub na karę więzienia powyżej 1 roku, pociąga za sobą z mocy samego prawa wydalenie z korpusu oficerskiego.


Art. 27. Prócz przypadków, przewidzianych w kodeksie karnym z 1932 r., sąd może wymierzyć karę wyższą o połowę od najwyższego ustawowego wymiaru kary, przepisanego za dane przestępstwo, nie przekraczając jednak ustawowej granicy danego rodzaju kary:


a) przełożonemu, który wspólnie z podwładnym popełnił przestępstwo, albo był podżegaczem lub pomocnikiem w przestępstwie dokonanem lub usiłowanem przez podwładnego, albo


b) jeżeli popełniono przestępstwo z nadużyciem broni służbowej, uprawnień służbowych lub podczas pełnienia służby, albo


c) jeżeli przestępstwo popełniono w obecności zbiegowiska publicznego, albo


d) jeżeli przestępstwo przeciwko mieniu popełniono na szkodę przełożonego, towarzysza broni, albo kwaterodawcy lub jego domowników, albo też jeżeli przestępstwo dotyczyło mienia, dostępnego lub powierzonego sprawcy z powodu służby lub stosunku służbowego.


Art. 28. § 1. Jeżeli kodeks karny wojskowy daje sądowi możność wyboru między karą więzienia a karą twierdzy, albo między karą więzienia, karą twierdzy a karą aresztu wojskowego, nie można wymierzyć kary twierdzy ani aresztu wojskowego, gdy przestępstwo wynikło z niskich pobudek.


§ 2. Jeżeli ustawa daje sądowi możność wyboru między karą pozbawienia wolności a grzywną, nie można wymierzyć kary grzywny, gdy przestępstwem naruszono wojskowy obowiązek służbowy.


Art. 29. Przy stosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary za przestępstwo wojskowe sąd:


a) nie może zamiast więzienia wymierzyć kary aresztu, wymierza natomiast karę twierdzy lub aresztu wojskowego,


b) zamiast kary twierdzy wymierza areszt wojskowy.


Art. 30. § 1. Przy wymierzaniu kary łącznej w razie skazania na karę więzienia i twierdzy, wymierza się łączną karę więzienia, przyczem 2 dni więzienia odpowiadają 3 dniom twierdzy, rok przyjmuje się za 12 miesięcy, miesiąc za 30 dni.


§ 2. W razie skazania na karę aresztu i twierdzy, wymierza się łączną karę aresztu, przyczem 1 dzień twierdzy odpowiada 1 dniowi aresztu.


§ 3. W razie skazania na karę więzienia i aresztu wojskowego, wymierza się łączną karę więzienia, przyczem 3 dni aresztu wojskowego zwykłego odpowiada 2 dniom więzienia, 3 dni aresztu wojskowego obostrzonego odpowiada 4 dniom więzienia.


§ 4. W razie skazania na karę twierdzy i aresztu wojskowego, wymierza się łączną karę twierdzy, przyczem 1 dzień aresztu wojskowego zwykłego odpowiada 1 dniowi twierdzy, 1 dzień aresztu wojskowego obostrzonego - 2 dniom twierdzy.


§ 5. W razie skazania na karę aresztu i aresztu wojskowego, wymierza się łączną karę aresztu, przyczem 1 dzień aresztu wojskowego zwykłego odpowiada 1 dniowi aresztu, 1 dzień aresztu wojskowego obostrzonego - 2 dniom aresztu.


§ 6. W razie skazania na kary aresztu wojskowego różnego rodzaju, wymierza się łączną karę aresztu wojskowego obostrzonego, przyczem 1 dzień aresztu wojskowego obostrzonego odpowiada 2 dniom aresztu wojskowego zwykłego.


Art. 31. Warunkowego zawieszenia wykonania kary nie stosuje się przy karze za przestępstwo wojskowe, oraz przy karze za przestępstwo pospolite, którem naruszono wojskowy obowiązek służbowy.



Rozdział IV - Karanie dyscyplinarne.


Art. 32. Zamiast kary zagrożonej, może być wymierzona, z pominięciem postępowania sądowego, kara dyscyplinarna, przewidziana w wojskowych przepisach dyscyplinarnych:


a) w przypadkach mniejszej wagi - za występki woskowe zagrożone, jako najniższą karą, aresztem wojskowym i za występki pospolite zagrożone, jako najniższą karą - zależnie od wyboru sądu - aresztem do lat 2 lub grzywną, albo zagrożone karą aresztu nie wyższą niż 6 miesięcy, albo też grzywną,


b) za wykroczenia, które prócz kary zasadniczej nie są zagrożone karą dodatkową.



Rozdział V - Wyjaśnienie wyrażeń ustawowych.


Art. 33. § 1. Osoby obowiązane do służby pomocniczej, wojskowej służby kolejowej, służby wojskowej w pocztach, radjotelegrafach, telegrafach i telefonach wojskowych, wojskowej służby drogowej lub wojskowej służby żeglugi śródlądowej, uważa się za obowiązanych do służby wojskowej, a osoby spełniające powyższy obowiązek - za żołnierzy w czynnej służbie wojskowej.


§ 2. Za żołnierzy w czynnej służbie wojskowej uważa się również żołnierzy w stanie nieczynnym.


§ 3. Oficerów kontraktowych i oficerów czasu wojny uważa się za żołnierzy w czynnej służbie wojskowej.


§ 4. Za żołnierzy uważa się, prócz żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, osoby stanu urlopowanych, oraz wojskowych w stanie spoczynku.


§ 5. Przestępstwo jest wówczas popełnione wobec zebranych żołnierzy, gdy prócz przełożonego i sprawcy, obecnych było przynajmniej trzech żołnierzy w czynnej służbie wojskowej.


§ 6. Przestępstwo jest wówczas popełnione pod bronią, gdy sprawca jest uzbrojony w celu pełnienia służby.


§ 7. Za popełniony w czasie wojny uważa się czyn, popełniony:


a) w czasie pozostawania wojska lub marynarki wojennej w stanie mobilizacji ogólnej lub częściowej, przyczem, w razie mobilizacji częściowej, za popełniony w czasie wojny uważa się czyn żołnierza, pełniącego służbę w jednostce objętej mobilizacją lub powołanego do służby w takiej jednostce, albo


b) na obszarze, na którym wprowadzony został stan wojenny, przez czas trwania tego stanu, albo


c) w czasie należenia do stanu faktycznego jednostki wojskowej, której podczas działania przestępnego, określonego w art. 64 lub podczas przedsięwzięcia wojennego dowodzący oficer służbowo ogłosił, że będą do niej stosowane przepisy o przestępstwach, popełnionych w czasie wojny, albo


d) przez jeńców wojennych, którym przełożony nad nimi w miejscu ich pobytu oficer służbowo ogłosił, że będą do nich stosowane przepisy o przestępstwach, popełnionych w czasie wojny.


§ 8. W obliczu nieprzyjaciela znajduje się jednostka wojskowa lub statek powietrzny od chwili spotkania się lub gotowości do spotkania się z nieprzyjacielem.


§ 9. Za wartę wojskową uważa się każdego żołnierza, przeznaczonego do służby wartowniczej lub wojskowej służby bezpieczeństwa, w czasie, gdy tę służbę pełni.


§ 10. Okręt jest to każdy statek należący do marynarki wojennej, na którym znajduje się dowódca wojskowy i załoga.


§ 11. Marynarka wojenna i flota odpowiada pojęciu wojska, okręt - jednostce wojskowej.



CZĘŚĆ SZCZEGÓLNA
KODEKSU KARNEGO WOJSKOWEGO



Rozdział VI - Przestępstwa przeciwko obowiązkowi wierności żołnierskiej.


Art. 34. Żołnierz, który przechodzi do nieprzyjaciela, podlega karze śmierci.


Art. 35. Dowódca miejsca umocnionego, który oddaje je nieprzyjacielowi, nie wyczerpawszy przedtem wszystkich środków obrony,


podlega karze śmierci.


Art. 36. Dowódca, który oddaje nieprzyjacielowi okręt, statek powietrzny lub ich załogę, nie uczyniwszy przedtem wszystkiego, czego w celu uniknięcia oddania obowiązek od niego wymaga, podlega karze śmierci.


Art. 37. § 1. Dowódca, który nie wyczerpawszy stojących do jego rozporządzenia środków obrony, powierzone mu stanowisko opuszcza lub oddaje nieprzyjacielowi, albo który poddaje się i spowoduje tem złożenie broni przez podwładne mu wojska, nie uczyniwszy przedtem wszystkiego, czego obowiązek od niego wymaga, podlega karze śmierci.


§ 2. W przypadkach mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 38. Żołnierz, który w czasie wojny narusza obowiązek służbowy i tem spowoduje, że przedsięwzięcia nieprzyjacielskie doznały poparcia, albo że dla przedsięwzięć siły zbrojnej polskiej lub sprzymierzonej powstało niebezpieczeństwo lub szkoda, podlega karze więzienia do lat 10.


Art. 39. Żołnierz, który z tchórzostwa ucieka z pola walki oraz pobudza do ucieczki towarzyszy broni, podlega karze śmierci.


Art. 40. § 1. Żołnierz, który z tchórzostwa - w walce, w czasie wymarszu do walki lub w odwrocie skrycie pozostaje poza swą jednostką, ucieka, porzuca broń służbową lub inny przedmiot potrzebny do walki, albo czyni je niezdatnemi do użycia, podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5, lub dożywotnio, albo karze śmierci.


§ 2. W przypadkach mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 41. § 1. Żołnierz, który z tchórzostwa w obliczu nieprzyjaciela udaje rannego lub cierpiącego, albo wprawia się w stan, czyniący go niezdolnym do pełnienia służby i przez to uchyla się od walki lub od innej czynności służbowej, połączonej z niebezpieczeństwem, podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


§ 2. W przypadkach mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 42. Jeżeli sprawca po spełnieniu przestępstwa, określonego w art. 40 lub 41, złoży wybitne dowody odwagi, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet od kary uwolnić.



Rozdział VII - Przestępstwa przeciwko obowiązkowi wojskowemu.


Art. 43. § 1. Żołnierz, który wbrew swemu obowiązkowi wojskowemu opuszcza swą jednostkę lub swe stanowisko służbowe, albo poza niemi pozostaje, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 44. § 1. Żołnierz, który nie zamelduje się natychmiast po powrocie z niewoli w jednej z jednostek, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Tej samej karze podlega żołnierz, pełniący służbę w marynarce wojennej, który rozłączywszy się poza obrębem wód ojczystych z okrętem, nie stawi się natychmiast na ten lub inny polski okręt, albo w najbliższym konsulacie polskim.


§ 3. Jeżeli przestępstwa, określonego w § 1 lub 2 dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 45. § 1. Kto, będąc obowiązany do służby wojskowej, nie czyni zadość powołaniu lub publicznemu wezwaniu do tej służby w terminie oznaczonym, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 3. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze twierdzy do 6 miesięcy lub aresztu wojskowego.


Art. 46. § 1. Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 43 § 1, 44 § 1, 2 lub 45 § 1 w celu trwałego uchylenia się od obowiązku wojskowego, albo jeżeli nieobecność w jednostce trwała dłużej niż 6 miesięcy, podlega karze więzienia do lat 10.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia na czas nie krótszy od 1 roku.


Art. 47. § 1. Jeżeli dwie lub więcej osób zmawia się i wspólnie dopuszcza się przestępstwa, określonego w art. 46 § 1, każda z nich podlega karze więzienia na czas nie krótszy od 1 roku.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, każdy ze sprawców podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 3 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


Art. 48. Żołnierz, który dopuszcza się przestępstwa, określonego w art. 46 lub 47, w obliczu nieprzyjaciela, podlega karze śmierci.


Art. 49. Jeżeli sprawca przestępstwa, określonego w art. 46, 47 lub 48, dobrowolnie powrócił, a nieobecność jego trwała nie dłużej niż 6 tygodni, w czasie wojny nie dłużej niż 7 dni, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 50. Żołnierz, który mając wiarogodną wiadomość o zamiarze popełnienia przestępstwa, określonego w art. 46, 47 lub 48, w czasie, kiedy udaremnienie jego było jeszcze możliwe, zaniecha o tem donieść władzy wojskowej, a przestępstwo zostało popełnione, podlega karze więzienia do 1 roku lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 51. § 1. Żołnierz, który powoduje lub dopuszcza, by kto inny spowodował u niego uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, czyniący go zupełnie lub częściowo niezdolnym do spełniania obowiązku wojskowego, podlega karze więzienia do lat 10.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 3 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


Art. 52. § 1. Żołnierz, który w celu zupełnego lub częściowego uchylenia się od obowiązku wojskowego użyje środka, obliczonego na wprowadzenie w błąd, podlega karze więzienia do lat 5.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 10.



Rozdział VIII - Przestępstwa przeciwko karności.


Art. 53. § 1. Żołnierz, który podczas lub z powodu pełnienia obowiązków służbowych przez przełożonego, narusza należną mu cześć przez głośne uskarżanie się lub w inny sposób, podlega karze twierdzy do 6 miesięcy lub aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się pod bronią lub wobec zebranych żołnierzy, albo zapomocą pogróżek, sprawca


podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 54. § 1. Żołnierz, który znieważa przełożonego lub starszego w stopniu służbowym podczas lub z powodu pełnienia przez nich obowiązków służbowych, podlega karze więzienia do lat 5 lub twierdzy.


§ 2. W innych przypadkach obrazy lub zniesławienia przełożonego lub starszego w stopniu służbowym, sprawca podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 3. Zniesławienie w przypadku § 2 jest niekaralne, jeżeli zarzut był prawdziwy, a podniesiony został w obronie uzasadnionego interesu publicznego lub prywatnego, własnego lub cudzego. Dowód prawdy jest ednak niedopuszczalny, jeżeli zarzut uczyniony został publicznie, a dotyczył życia prywatnego lub rodzinnego.


§ 4. Za obrazę uważa się poniżanie godności osobistej przełożonego lub starszego w stopniu służbowym w jego obecności albo w obecności innej osoby, albo też w taki sposób, że obraza może do niego dotrzeć.


Art. 55. § 1. Żołnierz, który czynnie targnie się na przełożonego, podlega karze więzienia do lat 10.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w służbie, wobec zebranych żołnierzy lub pod bronią, albo z bronią lub innem niebezpiecznem narzędziem, albo też jeżeli z tego przestępstwa wynikło uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia przełożonego, sprawca podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 2.


§ 3. Jeżeli przestępstwa, określonego w § 1, dopuszczono się w obliczu nieprzyjaciela w okolicznościach, w § 2 podanych, albo jeżeli z czynnego targnięcia na przełożonego wynikła jego śmierć, prawca podlega karze więzienia na czas niż krótszy od lat 5 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


Art. 56. § 1. Żołnierz, który dopuszcza się czynnej napaści na starszego w stopniu służbowym, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się podczas lub z powodu pełnienia obowiązków służbowych przez starszego w stopniu służbowym, sprawca podlega karze więzienia do lat 5.


Art. 57. § 1. Żołnierz, który z powodów służbowych wyzywa na pojedynek przełożonego lub starszego w stopniu służbowym,


podlega karze więzienia do lat 10.


§ 2. Tej samej karze podlega przełożony, lub starszy w stopniu służbowym, który na takie wezwanie stanie do pojedynku.


Art. 58. § 1. Żołnierz, który nie wykona rozkazu w sprawach służbowych, zmieni go lub przekroczy, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego


§ 2. Jeżeli z przestępstwa tego wynikła znaczna szkoda lub niebezpieczeństwo takiej szkody, sprawca podlega karze więzienia.


Art. 59. § 1. Żołnierz, który odmawia wyraźnie wykonania rozkazu w sprawach służbowych lub swoje nieposłuszeństwo wyraża przez inne działania, albo wzywa przełożonego do wytłumaczenia się co do wydanego rozkazu służbowego, albo też mimo powtórzenia rozkazu w sprawach służbowych trwa w nieposłuszeństwie, podlega karze więziona do lat 5 lub twierdzy.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się pod bronią, albo wbrew rozkazowi stawania pod broń, albo wobec zebranych żołnierzy, albo w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 10.


§ 3. Jeżeli przestępstwa, określonego w § 1, dopuszczono się w obliczu nieprzyjaciela w okolicznościach, w § 2 podanych, sprawca


podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


W przypadkach mniejszej wagi sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 60. § 1. Żołnierz, który używa przemocy lub groźby w celu przeszkodzenia przełożonemu w wykonaniu rozkazu w sprawach służbowych, albo w celu zmuszenia go do przedsięwzięcia lub zaniechania czynności służbowej, podlega karze więzienia do lat 5.


§ 2. Tej samej karze podlega żołnierz, który dopuszcza się tego czynu względem żołnierzy, wysłanych na rozkaz lub wezwanych do pomocy przełożonemu.


§ 3. Jeżeli przestępstwa, określonego w § 1 lub 2, dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 10.


Art. 61. Jeżeli przestępstwo, określone w art. 54 § 1, 55, 56, 59, 60, zostało popełnione w rozdrażnieniu, a było bezpośrednio wywołane zachowaniem się przełożonego niezgodnem z przepisami lub przekroczeniem przez niego władzy służbowej, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 62. § 1. Jeżeli dwu lub więcej żołnierzy zmawia się do wspólnego popełnienia przestępstwa, określonego w art. 55, 59, 60, każdy z nich podlega karze wedle przepisu, odnoszącego się do czynu, którego spełnienia zmowa dotyczy.


§ 2. Nie podlega karze, kto wziąwszy udział w tem przestępstwie, doniesie o niem władzy wojskowej, gdy ta nie ma jeszcze o przestępstwie wiadomości i gdy zamierzonemu czynowi można jeszcze zapobiec. Z bezkarności nie korzysta, kto doprowadził do przestępstwa.


Art. 63. Żołnierz, który otrzyma wiarogodną wiadomość o przestępstwie, określonem w art. 62, w czasie, gdy można jeszcze zapobiec zamierzonemu czynowi i zaniecha donieść o nim w porę władzy wojskowej, podlega karze więzienia da lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 64. § 1. Jeżeli dwu lub więcej żołnierzy skupia się i wspólnemi siłami dopuszcza się przestępstwa, określonego w art. 55, 59, 60, każdy z nich podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 3,


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, przywódcy oraz podżegacze, tudzież każdy ze sprawców, który dopuścił się czynnej napaści na przełożonego, podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


§ 3. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w obliczu nieprzyjaciela, każdy ze sprawców podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 10 lub dożywotnio, albo karze śmierci.


Art. 65. § 1. Żołnierz, który biorąc udział w przestępstwie, określonem w art. 64, powraca do posłuszeństwa, a nie doszło do czynnej napaści na przełożonego, jeżeli nie jest podżegaczem lub przywódcą, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli wszyscy biorący udział w przestępstwie, określonem w art. 64, powrócą do posłuszeństwa, a nie doszło do czynnej napaści na przełożonego, sąd może do podżegacza lub przywódcy zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.


Art. 66. Narówni z przywódcą podlega karze biorący udział w przestępstwie, określonem w art. 64, który:


1) osobiście wezwany przez przełożonego do posłuszeństwa, odmówi go wyraźnie słowem lub czynem, albo


2) popiera przestępstwo zapomocą nadużycia haseł lub sygnałów wojskowych, albo


3) posiada najwyższy stopień służbowy wśród biorących udział w tem przestępstwie.


Art. 67. § 1. Żołnierz, który wywołuje wśród innych żołnierzy niezadowolenie ze służby, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuszczono się w czasie wojny, sprawca podlega karze więzienia do lat 5 lub twierdzy.


Art. 68. § 1. Żołnierz, który urządza zebrania żołnierzy dla narady nad sprawami lub instytucjami wojskowemi, albo który zbiera podpisy w celu wspólnego przedstawienia lub zażalenia odnośnie do tychże spraw lub instytucyj, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Żołnierz, który bierze udział w takiem zebraniu, przedstawieniu lub zażaleniu, podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 69. Żołnierz, który na pytanie przełożonego w sprawach służbowych odpowie nieprawdę, podlega karze aresztu wojskowego.


Art. 70. Żołnierz, który dopuszcza się przestępstwa, określonego w art. 54 § 1, 55, 59 lub 60, względem warty wojskowej, podlega karze takiej, jak za czyn, spełniony przeciw przełożonemu.


Art. 71. Karom, przewidzianym w rozdziale niniejszym, podlegają również żołnierze, nie wymienieni w art. 3 § 1, jeżeli dopuszczą się przestępstwa, określonego w tym rozdziale, w stosunku służbowym z przełożonym lub w mundurze wojskowym.



Rozdział IX - Przekroczenia władzy.


Art. 72. Żołnierz, który używa władzy służbowej w stosunku do podwładnego do rozkazów lub żądań, niepozostających w żadnym związku ze służbą lub dla celów prywatnych, albo który żąda od podwładnego podarunków, pożycza od niego bez uprzedniej wiedzy wspólnego przełożonego pieniądze lub przyjmuje podarunki, albo też skłania podwładnego za pomocą swego stanowiska służbowego do zobowiązań dlań niekorzystnych lub mogących wywierać wpływ szkodliwy na wzajemny stosunek służbowy,


podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 73. Żołnierz, który powstrzymuje podwładnego od wniesienia lub popierania zażalenia, albo udaremnia przepisowo wniesione zażalenie, które ma on obowiązek dalej przedstawić lub zbadać, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 74. Żołnierz, który przekracza swój zakres prawa karania, albo wymierza niezasłużone lub niedozwolone kary, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy.


Art. 75. Żołnierz, który bez upoważnienia podejmuje czynność, którą można podjąć tylko z mocy prawa rozkazywania lub karania,


podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 76. Żołnierz, który obraża godność osobistą podwładnego lub młodszego w stopniu służbowym, albo obchodzi się z nim niezgodnie z przepisami, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 77. § 1. Żołnierz, który zniesławia podwładnego lub młodszego w stopniu służbowym, jeżeli zarzut był nieprawdziwy lub dotyczył okoliczności życia prywatnego lub rodzinnego, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Niema przestępstwa, jeżeli czyn polega na ujawnieniu okoliczności życia prywatnego lub rodzinnego w interesie służby wojskowej.


Art. 78. § 1. Żołnierz, który uderza podwładnego lub młodszego w stopniu służbowym, albo w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega skarze więzienia do lat 3 lub twierdzy.


§ 2. Jeżeli przestępstwo polega na znęcaniu się nad podwładnym, sprawca podlega karze więzienia do lat 5 lub twierdzy.


§ 3. Jeżeli z przestępstwa, określonego w § 1, wynikło uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć podwładnego, sprawca


podlega karze twierdzy na czas nie krótszy od miesięcy 3 lub więzienia.


Art. 79. Jeżeli warta wojskowa dopuszcza się przestępstwa, określonego w art. 72, 73, 75 - 78, podlega karze takiej, jakiejby uległ przełożony za spełnienie tego czynu.


Art. 80. Karom, przewidzianym w art. 73, 75-78, podlegają również żołnierze, nie wymienieni w art. 3 § 1, jeżeli dopuszczą się przestępstwa, określonego w tych artykułach, w mundurze wojskowym, w przypadkach, w których przysługują im prawa przełożonego.



Rozdział X - Przestępstwa przeciw szczególnym obowiązkom służbowym.


Art. 81. § 1. Żołnierz, który jako dowódca warty wojskowej lub jednostki przeznaczonej do wykonywania pewnego zlecenia, albo jako rozprowadzający lub wartownik wprawia się w stan, czyniący go niezdolnym do pełnienia służby, albo stanowisko lub posterunek opuści, albo wogóle postępuje wbrew danym mu przepisom o tej służbie, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli z tego przestępstwa wynikła znaczna szkoda lub niebezpieczeństwo takiej szkody, sprawca podlega karze więzienia do lat 10.


§ 3. Jeżeli przestępstwa, określonego w § 1, dopuszczona się w obliczu nieprzyjaciela, a z przestępstwa wynikła znaczna szkoda lub niebezpieczeństwo takiej szkody, sprawca podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5, dożywotnio lub karze śmierci.


Art. 82. § 1. Żołnierz, który jako dowódca warty wojskowej lub jednostki, przeznaczonej do wykonywania pewnego zlecenia, albo jako wartownik dopuszcza do spełnienia przestępstwa, któremu mógł i był służbowo obowiązany przeszkodzić, podlega takiej karze, jak gdyby sam spełnił to przestępstwo.


§ 2. Jeżeli za takie przestępstwo sąd miałby wymierzyć karę aresztu, albo karę grzywny, wówczas stosuje zamiast aresztu powyżej 1 roku więzienie w takim samym wymiarze, zamiast innej kary aresztu lub grzywny - karę twierdzy lub aresztu wojskowego. Niezależnie od tej kary, w warunkach art. 12 § 2, wymierza sąd również grzywnę.


Art. 83. Żołnierz, który za czyn stanowiący naruszenie obowiązku służbowego albo w związku z pełnieniem obowiązku służbowego przyjmuje dla siebie lub innej osoby korzyść majątkową lub osobistą lub ich obietnicę, albo też takiej korzyści żąda, podlega karze więzienia do lat 10.


Art. 84. § 1. Żołnierz, który dopuszcza do ucieczki aresztowanego, powierzonego jego dozorowi, konwojowi lub straży lub uwolnienie aresztowanego uskutecznia, podlega karze więzienia do lat 5 lub twierdzy.


§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 85. § 1. Żołnierz, który wbrew swemu obowiązkowi nie dokona aresztowania, podlega karze więzienia do lat 5 lub twierdzy.


§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 86. Żołnierz, który wystawia nieprawdziwe poświadczenie służbowe, albo zdaje niezgodne z prawdą raporty, meldunki lub sprawozdania służbowe, albo je dalej przedkłada, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 87. Żołnierz, który narusza obowiązek służbowy z obawy przed osobistem niebezpieczeństwem, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 88. Żołnierz, który narusza obowiązek dozoru nad podwładnymi, podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 89. Żołnierz, który zaniecha obowiązkowego doniesienia lub ścigania przestępstw swoich podwładnych, podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 90. Żołnierz, który lekkomyślnie lub przez niedbalstwo w pełnieniu służby powoduje znaczne uszkodzenie okrętu, statku powietrznego, albo innego przedmiotu służbowego lub ich przynależności, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 91. Żołnierz, który porzuca przedmiot służbowy powierzony mu do użytku służbowego, podlega karze twierdzy do 6 miesięcy lub aresztu wojskowego.



Rozdział XI - Przestępstwa przeciwko porządkowi wojskowemu.


Art. 92. Żołnierz, który opuszcza wartę lub swe miejsce przy jednostce, przeznaczonej do wykonania pewnego zlecenia,


podlega karze twierdzy lub aresztu wojskowego.


Art. 93. § 1. Żołnierz, który przez nieostrożne obchodzenie się ze służbową bronią lub amunicją uszkadza człowieka na ciele,


podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli z tego przestępstwa wynikła śmierć człowieka, sprawca podlega karze więzienia do lat 5.


Art. 94. Żołnierz, który używa broni służbowej wbrew przepisom zezwalającym na użycie broni służbowej, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 95. Żołnierz, który zawiera małżeństwo bez wymaganego zezwolenia władzy wojskowej, podlega karze twierdzy do 6 miesięcy lub aresztu wojskowego.


Art. 96. Żołnierz, który w służbie lub po wyznaczeniu do służby wprawia się w stan, czyniący go niezdolnym do pełnienia obowiązków służbowych, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 97. § 1. Żołnierz, który wnosi zażalenie, oparte na nieprawdziwych twierdzeniach, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze aresztu wojskowego.


Art. 98. Żołnierz aresztowany, który się sam uwalnia, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 99. Oficer, odbywający karę aresztu wojskowego zwykłego lub karę dyscyplinarną aresztu domowego, który nie stosuje się do przepisanego sposobu odbywania tego aresztu, podlega karze więzienia do lat 2 lub twierdzy.



Rozdział XII - Przestępstwa w polu przeciwko ludności i mieniu.


Art. 100. § 1. Żołnierz, który w polu, bez pozwolenia zabiera jako zdobycz rzeczy, ulegające prawu zdobyczy, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


§ 2. Tej samej karze podlega żołnierz, który przywłaszcza sobie zdobycz prawnie zabraną.


Art. 101. § 1. Żołnierz, który w polu, korzystając z popłochu wojennego lub nadużywając swej przewagi wojskowej, z. chęci zysku:


a) zabiera lub wymusza rzeczy należące do ludności, albo


b) nakłada kontrybucję wojenną lub przymusowe świadczenia, albo


c) przekracza miarę poruczonych mu rekwizycyj, podlega karze więzienia do lat 10.


§ 2. Jeżeli przestępstwa tego dopuszczono się przez użycie przemocy lub groźby natychmiastowego gwałtu, sprawca podlega karze więzienia na czas nie krótszy od 1 roku.


§ 3. Niema przestępstwa, jeżeli przywłaszczenie obejmuje tylko środki żywnościowe i lecznicze, przedmioty, służące do ubrania, środki opałowe, furażowe lub przewozowe i jeżeli odpowiada ono istniejącej potrzebie.


Art. 102. Żołnierz, który w polu złośliwie lub swawolnie pustoszy lub niszczy cudze mienie, podlega karze więzienia do lat 3 lub twierdzy, albo karze aresztu wojskowego.


Art. 103. Żołnierz, który na placu boju ograbia zwłoki poległych żołnierzy polskich lub sprzymierzonych, albo który w polu - odbiera lub wymusza jakikolwiek przedmiot od chorego lub rannego żołnierza, albo od jeńca wojennego powierzonego jego straży, podlega karze więzienia.


Art. 104. § 1. Żołnierz, który w polu, odłączywszy się od swej jednostki uciska ludność, podlega karze więzienia do lat 5.


§ 2. Jeżeli tego przestępstwa dopuściło się dwu lub więcej żołnierzy, którzy zmówili się w celu ciągłego uciskania ludności, każdy z nich podlega karze więzienia na czas nie krótszy od 1 roku.



Rozdział XIII - Przestępstwa wartowników cywilnych.


Art. 105. Karom, przewidzianym w art. 81, 82, 92, podlega również ten, kto pełniąc na zasadzie stosunku służbowego lub umownego czynności wartownicze w poszczególnych działach administracji wojskowej lub w wojskowych przedsiębiorstwach skomercjalizowanych, dopuszcza się, w czasie trwania takiego stosunku, działania, określonego w powyższych artykułach.



Rozdział XIV - Przestępstwa jeńców wojennych.


Art. 106. Jeniec wojenny, który ucieka, łamiąc słowo honoru, albo pozostawiony na wolności na słowa honoru pod oznaczonemi warunkami, nie dotrzymuje ich, podlega karze więzienia.


Art. 107. Jeniec wojenny, zwolniony na słowo honoru i znowu wzięty przez wojska polskie lub sprzymierzone do niewoli na polu walki, podlega karze śmierci.


Art. 108. Karom, przewidzianym w rozdziale VIII, podlegają jeńcy wojenni, jeżeli dopuszczą się działania, określonego w tym rozdziale, w czasie pozostawania pod nadzorem wojskowym.


Art. 109. § 1. Do jeńców wojennych nie stosuje się kar dodatkowych wymienionych w art. 18.


§ 2. Rodzaje kary aresztu wojskowego stosuje się do jeńców wojennych uwzględniając ich stopnie wojskowe.



Rozdział XV - Przepisy końcowe.


Art. 110. Wykonanie kodeksu karnego wojskowego porucza się Ministrowi Spraw Wojskowych.


Art. 111. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1933 r. równocześnie z przepisami wprowadzającemi kodeks karny wojskowy.

2006/04/03

Grób Nieznanego Żołnierza

Jest to fragment artykułu który opublikowałem pod tytułem "Matka wybiera grób", Nowy Kurier Nadbałtycki nr 10/2004

Tradycja oddawania czci Nieznanemu Żołnierzowi jako symbolowi trudu i poświęcenia nie zrodziła się w Polsce. Została zapożyczona z martyrologii francuskiej powstałej po pierwszej wojnie światowej. Na polskim gruncie idea utworzenia podobnego symbolu powstała w 1924 roku, a do jego realizacji przystąpiono w rok później. 4 kwietnia 1925 odbyło się uroczyste losowanie jednego z pośród piętnastu zaproponowanych przez Wojskowe Biuro Historyczne pobojowisk, z którego pochodzić miały zwłoki Nieznanego Żołnierza. Losowania w obecności Ministra Spraw Wojskowych Gen. Dyw. Władysława Sikorskiego, Szefa Sztabu Generalnego Gen. Dyw. Stanisław Hallera,1ks. biskupa polowego Stanisława Galla, oraz wybitnego historyka wojskowości płk. Marian Kukiela dokonał najmłodszy obecny kawaler orderu Virtuti Militari – instruktor artylerii Szkoły Podchorążych Piechoty ogniomistrz Józef Buczkowski. Wylosowanym polem walk było pobojowisko Lwowskie z lat 1918-1919.


Zgodnie z ustaleniami Komitetu Wykonawczego, któremu przewodniczył komendant miasta Lwowa Gen. Dyw. Jan Thullie, 29 października 1925 roku odbyła się ekshumacja zwłok na Cmentarzu Obrońców Lwowa. Jadwiga Zarugiewiczowa (matka która straciła w obronie Lwowa syna) wybrała jedną pośród trzech wybranych przez specjalną komisję ekshumowanych trumien. Komisja ta składała się z władz cywilnych, wojskowych i kościelnych Lwowa. Zwłoki włożono do dębowej trumny i przeniesiono do Kaplicy Obrońców Lwowa na terenie cmentarza, gdzie całą noc czuwała przy niej warta honorowa. 30 października trumna ze zwłokami Nieznanego Żołnierza uroczyście przeniesiona została do bazyliki archikatedralnej Lwowskiej, gdzie spoczęła na sześciometrowym katafalku zdobionym symbolami chwały oręża polskiego. Cała uroczystość miała chatakter szczególnie podniosły, o charakterze demonstracji patriotycznej i zromadziła na trasie przemarszu znaczną część ludności miasta. Pierwszego listopada o godzinie dziewiątej rano odbyła się specjalna msza pod przewodnictwem arcybiskupa Twardowskiego. Po mszy wyniesiono trumnę z katedry co uczczone zostało jednym wystrzałem armatnim poprzedającym dwuminutowe bicie dzwonów wszystkich Lwowskich kościołów. Ostatecznie w kondukcie wojsk garnizonu lwowskiego odprowadzono trumnę na dworzec, skąd specjalnym pociągiem pod dowództwem Gen. Bryg. Walerego Mariańskiego przewieziono zwłoki do Warszawy.

2 listopada zwłoki Nieznanego Żołnierza dotarły do Warszawy i uroczyście przeniesione zostały w otoczeniu generalicji i kombatantów do katedry Św. Jana. Uroczystą mszę świętą odprawił ks. Kardynał Kakowski w obecności prezydenta Stanisław Wojciechowskiego, premiera Władysława Grabskiego, oraz innych przedstawicieli najwyższych władz państwowych zarówno cywilnych jak i wojskowych. Obecni byli także attachè wojskowi jedenastu krajów. Po mszy w uroczystym pochodzie odprowadzono trumnę na Plac Saski gdzie warszawa oddała hołd Nieznanemu Żołnierzowi salwą armatnią. Następnie pochowano zwłoki i przystąpiono do składania wieńców. Wokół płyty grobowej ustawiono urny z ziemią z piętnastu pobojowisk uczestniczących w losowaniu.

2006/04/02

Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych



Tankietka-pomnik w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych